Nhiều nhà đầu tư nghĩ rằng áp dụng mô hình vai đầu vai có thể giúp kiếm lời nhưng nó chỉ đúng khi biết sử dụng các công cụ phái sinh, bán khống. Thực chất mô hình vai đầu vai giúp nhà đầu tư cắt lỗ kịp thời trước khi sụt giá.
Mô hình vai đầu vai đảo ngược mới giúp nhà đầu tư kiếm khoản lời lớn, tuy nhiên đấy chắc chắn phải là nhà đầu tư có khả năng gồng lỗ tốt. Vậy mô hình vai đầu vai và vai đầu vai đảo ngược là như nào, hãy cùng Go Money tìm hiểu dưới đây!
1. Mô hình vai đầu vai là gì?
Mô hình vai đầu vai là một trong những mô hình giá phổ biến và dễ phát hiện trong phân tích kỹ thuật. Mô hình giá này xuất hiện báo hiệu tín hiệu đảo chiều, từ xu hướng tăng sang xu hướng giảm được thể hiện trên biểu đồ giá với 1 đường viền cổ (neckline) và 3 đỉnh có dạng đầu và hai vai. Nhà đầu tư cần biết đến mô hình vai đầu vai để hạn chế tổn thất lớn, nhất là khi đường giá đã phá vỡ đường cổ với khối lượng giao dịch tăng dần.

- Điểm A Vai trái: Giá tăng và sau đó giảm tạo 1 đỉnh
- Điểm B Viền cổ 1: là điểm thấp nhất giữa đầu và vai trái
- Điểm C Đầu: Giá tiếp tục tăng sau khi giảm từ vai trái và vượt qua đỉnh vai trái
- Điểm D Viền cổ 2: là điểm thấp nhất giữa đầu và vai phải
- Điểm E Vai phải: Giá tăng lên sau cú giảm từ phần đầu nhưng lại cho thấy sự suy yếu và không thể vượt qua đỉnh trước đó (đầu).
- Đường viền cổ (neckline): Đường viền cổ tạo thành khi ta nối các điểm B và D. Lúc này, một đầu và hai vai đã được xác định, có thể bắt đầu vẽ đường viền cổ áo. Đây cũng có thể xem là mô hình hoàn chỉnh, nhà đầu tư sẽ căn cứ vào đây để bán ngay khi đường cổ áo bị phá vỡ.
Lưu ý đường Viền cổ neckline
Đường Viền cổ (Neckline) trong mẫu hình vai đầu vai được xem là mức hỗ trợ hoặc kháng cự mà các nhà đầu tư sử dụng để xác định các khu vực chiến lược cho việc đặt lệnh mua hoặc bán. Để vẽ đường cổ trong mẫu hình vai đầu vai, bước đầu tiên là xác định vị trí vai trái, đầu và vai phải trên biểu đồ.
Nếu đường viền cổ dốc xuống, nhà đầu tư nên bán ngay sau đỉnh vai phải. Trong thực tế, nhận biết mô hình Vai – Đầu – Vai có thể sẽ là một khó khăn cho người mới, bởi đường viền cổ có thể dốc lên hoặc dốc xuống. Tuy nhiên dốc xuống và khối lượng giao dịch tăng dần là một dấu hiệu bán tháo của các cá mập, và đó là lý do bạn cần bán ngay lập tức.

Khi đi vào phân tích thực tế, sẽ rất khó để nhà đầu tư có thể nhận ra mô hình vai đầu vai dễ dàng bởi mô hình vai đầu vai sẽ không được đẹp như trên. Mô hình khi mà các nhà đầu tư giao dịch nó sẽ xấu xí hơn, điều đó khiến các nhà đầu tư phải tập và thường xuyên nhìn vào mô hình thì các nhà đầu tư mới quen được với các mô hình Vai – Đầu – Vai trong thực tiễn.
2. Cách giao dịch khi gặp mô hình vai đầu vai
Khi mô hình vai đầu vai hình thành tinh thần sẽ là BÁN
Điều quan trọng khi giao dịch theo mô hình vai đầu vai là chúng ta phải kiên nhẫn chờ cho mô hình được hình thành. Trong một số trường hợp mô hình không được hình thành đầy đủ khiến chúng ta lầm tưởng và phạm phải sai làm khi giao dịch. Quan trọng hơn hết chúng ta nên chờ cho giá phá vỡ đường cổ rồi mới tham gia giao dịch.
Trên thị trường cơ sở chứng khoán Việt Nam, khi cổ phiếu xuất hiện mô hình vai đầu vai:
- Nếu không nắm giữ cổ phiếu, thì nên đứng ngoài, chờ đợi dịp khác hoặc tìm cổ phiếu khác.
- Nếu bạn nắm cổ phiếu đó thì tốt nhất nên bán đi
- Đối với thị trường chứng khoán phái sinh hoăc forex, option, thì nhà đầu tư có sự lựa chọn bán khống.
- Điểm bán tốt nhất: Khi giá phá vỡ đường viền cổ.
Cách đặt dừng lỗ trong mô hình vai đầu vai

Mô hình vai đầu vai thường sẽ hoàn chỉnh khi đường giá phá vỡ đường viền cổ neckline. Cho nên mức giá mà nhà đầu tư thường cắt lỗ hoặc cắt lãi ở số 1. Nhiều nhà đầu tư mạo hiểm đợi một phiên hồi phục rồi cắt lỗ nhưng đấy là trong trường hợp có phiên phục hồi xảy ra, nếu không thì khoản lỗ sẽ không hề nhỏ.
Nhà đầu tư không thể chốt lãi ở “điểm Đầu”, hay “Vai phải” bởi lúc đó chưa hình thành nên mô hình. Giá cổ phiếu sẽ tăng thêm bởi đường viền cổ có thể chỉ là điều chỉnh. Vì vậy khi chưa phá vỡ được neckline thì đó chưa hẳn là mô hình vai đầu vai, nên để có thể chốt lãi ở điểm Đầu hay chốt lãi ở Vai phải, thì chỉ có thể dựa vào sự may mắn của nhà đầu tư mà thôi.
Các lời khuyên khi giao dịch khi gặp mô hình vai đầu vai
- Hãy kiên nhẫn chờ mô hình hoàn thành bởi rất có thể mô hình sẽ không hoàn thành theo đúng kỳ vọng, nóng vội sẽ dẫn đến thua lỗ
- Mục tiêu lợi nhuận không phải lúc nào cũng đat được, hãy quan sát thị trường và chốt lời nếu bạn cảm thấy mục tiêu không thể đạt được
- Các mô hình không phải lúc nào cũng có thể giao dịch.
- Mô hình có thể mang tính chủ quan: có rất nhiều nhà đầu tư cố tình ép các đường giá theo ý đồ và tưởng tượng của mình để hình thành nên mẫu hình nhưng thực chất không phải như vậy. Chúng ta cần tránh việc này.

Ngược lại với mô hình thuận, vai đầu vai ngược thường xuất hiện ở cuối của một xu hướng giảm, cho thấy tín hiệu đảo chiều từ giảm sang tăng. Mô hình vai đầu vai sẽ giúp cho nhà đầu tư có một khoản lợi nhuận lớn nếu có khả năng gồng lỗ tốt và sớm nhận ra mô hình.
Tương tư với mô hình vai đầu vai thuận, mô hình đảo ngược cũng gồm có đầu, hai vai và đường neckline như chúng ta đã giải thích ở phía trên với đặc điểm cấu tạo:
- Xu hướng giá giảm được hình thành trước đó
- Phần vai trái: là đáy đầu tiên được hình thành sau xu hướng giảm
- Phần đầu: Đáy tiếp theo được hình thành và giảm sâu hơn đáy trước
- Vai phải: đáy thứ 3 được hình thành và có vùng giá gần bằng so với vai trái
- Đường neckline: đây là đường nối giữa 2 đỉnh của mô hình. Tùy từng trường hợp mà đường neckline có thể hướng lên, hướng xuống hoặc nằm ngang.
Vậy từ giai đoạn nào và đâu là yếu tố giúp chúng ta có thể nhận ra đây là mô hình vai đầu vai đảo ngược? Đó chính là những sự tăng đồng đều của giá và khối lượng từ khi kết thúc điểm đầu.
Bắt đầu tư điểm C, sau một khoảng thời gian sụt giá, nhà đầu tư sẽ thấy sự tăng dần về khối lượng giao dịch đi kèm với thị giá tăng đến điểm D (khi khối lượng giảm đột ngột) đây sẽ là khoản thời gian mô hình tạo thêm chiếc vai phải. Và nếu đường thị giá mà tăng kết hợp với khối lượng tăng phá vỡ được neckline thì khoản lợi nhuận thu về sẽ là rất lớn.
Một số đặc điểm điểm làm tăng độ mạnh của mô hình nhà đầu tư cần biết như:
- Trước khi mô hình hình thành, giá càng giảm mạnh, biểu đồ càng dốc thì đảo chiều càng đáng tin cậy
- Đường neckline hướng lên trên là trường hợp đạt hiệu quả cao nhất
- Vai trái cao hơn vai phải thì độ mạnh của mô hình sẽ cao hơn
Cách giao dịch khi gặp mô hình vai đầu vai đảo ngược
Khi gặp mô hình vai đầu vai đảo ngược, sau khi dựa vào sự biến động về giá và khối lượng, nhà đầu tư không nên bán trong quá trình gặp mô hình. Thay vào đó, nhà đầu tư nên mua vào ở các điểm A, C, E để có thể tối ưu hóa lợi nhuận và bán sau khi kết thúc mô hình.
Nhiều nhà đầu tư nghĩ rằng mua điểm A bán ở B, mua ở C bán ở D, và mua ở E bán ở G hoặc I là tốt nhất. Suy nghĩ đó rất đúng, không có gì sai cả tuy nhiên nếu nhà đầu tư dựa vào mô hình và dựa vào những gì mình đang được xem thì có thể thấy được điều đó. Nếu đặt trong hoàn cảnh không biết ngày mai biến động như thế nào, không biến nên chốt lãi, hay nên cắt lỗ thì nhà đầu tư chỉ nên sử dụng phương pháp đầu tư Dollar Cost Averaging (DCA) như trên để có thể kiếm mình khoản lợi nhuận ổn định.
4. Kết luận
Nhìn chung, biết được mô hình vai đầu vai giúp nhà đầu tư có thể cắt lỗ kịp thời chứ không giúp nhà đầu tư trong việc chủ động kiếm lợi nhuận. Bởi lẽ bản chất của mô hình vai đầu vai sẽ giúp nhà đầu tư biết được xu hướng giảm mạnh.